Waleriana, czyli kozłek lekarski – znana roślina lecznicza przeciwdziałająca problemom ze snem i stresem

Rośliną, która zyskała ogromne uznanie w świecie medycyny naturalnej jest kozłek lekarski, znany również pod nazwą waleriana. Wyróżnia się ona korzystnym wpływem na zdrowie człowieka, szczególnie w kontekście łagodzenia skutków stresu i poprawy jakości snu. Mimo iż jest to produkt pochodzenia naturalnego i zazwyczaj jest postrzegany jako bezpieczny, niektóre osoby powinny stosować go z zachowaniem odpowiedniej ostrożności, co generuje pewne debaty na temat jego użycia.

Waleriana to gatunek rośliny zielnej, który można spotkać w wielu rejonach Polski. Roślina ta jest znana pod różnymi lokalnymi nazwami, takimi jak baldrian, biełdrzan, kocia trawa, odolan lub stoniebo. Charakteryzuje się ona szpiczastymi liśćmi oraz białymi kwiatami, które mogą przyjmować różowe lub jasnofioletowe barwy. Średnia wysokość tej rośliny wynosi od pół metra do 1,2 metra. Jej zastosowanie w medycynie sięga wieków i jest wykorzystywana zarówno w praktyce tradycyjnej, jak i nowoczesnej.

Waleriana rośnie głównie na wilgotnych łąkach, brzegach rzek, torfowiskach i mokrych lasach. Można ją także uprawiać w swoim ogrodzie, jednak wymaga to pewnych starań, ponieważ jest dość wymagającą rośliną. Najlepiej rośnie na żyznej, przepuszczalnej i zwapnowanej glebie, nie lubi natomiast nadmiaru wody czy zbyt suchego podłoża. Wymaga miejsca słonecznego lub półcienistego do prawidłowego wzrostu. Jej pielęgnacja obejmuje odchwaszczanie i regularne nawożenie w pierwszym roku, a w drugim eliminowanie pędów kwiatostanowych. Kłącza zbiera się na jesieni i suszy w naturalnych warunkach.

Odmiana szerokolistną kozłka lekarskiego najczęściej można spotkać na terenie Polski. Kwitnie ona między czerwcem a sierpniem. Cenne właściwości lecznicze zawdzięcza korzeniu (Radix Valerianae) oraz kłączu (Rhizoma Valerianae), które są zbierane przed kwitnieniem (w maju) lub na jesieni, a następnie są suszone w temperaturze do 35 stopni Celsjusza. Proces suszenia powoduje wydobycie specyficznego zapachu, przypominającego brudne skarpetki, który jest efektem obecności esteru bornylowego kwasu izowalerianowego. Pomimo to, korzeń rośliny zawiera największą ilość substancji leczniczych, takich jak kwas walerianowy i walerenowy, olejki eteryczne, waltraty, iridoidy, alkaloidy, terpeny i trójterpeny oraz kwasy organiczne.