W Polsce sytuacja mieszkaniowa wydaje się pogarszać, a dotyczy to szczególnie młodego pokolenia. Według danych Eurostatu, zaskakująco duża grupa, bo aż 51% osób w wieku od 25 do 34 lat, nie opuszcza domu rodzinnego i kontynuuje wspólne zamieszkiwanie z rodzicami. Młodzi Polacy, porównując do rówieśników z innych krajów europejskich, decydują się na samodzielność życiową znacznie później. Zmieniające się postawy młodzieży, takie jak odkładanie decyzji o założeniu rodziny, wybór mniejszej liczby potomstwa lub preferowanie samotnego trybu życia, są uznawane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) za przyczynę tych zmian.
Zgodnie z najnowszymi danymi Eurostatu, fenomen „gniazdownictwa” jest coraz bardziej rozpowszechniony w Polsce. W grupie wiekowej 18-29 lat nawet 75% osób mieszka z rodzicami. „Gniazdownikiem” określa się osobę między 25 a 34 rokiem życia, która nie uwolniła się jeszcze od rodzinnego gniazda, nie ma współmałżonka i nie jest rodzicem. Termin ten nie odnosi się do osób po rozstaniu małżeńskim czy owdowiałych.
Statystyki pokazują, że polska młodzież zaczyna samodzielne życie później niż rówieśnicy z innych krajów europejskich, a niezależność osiąga średnio w wieku 28 lat. Jak zauważa GUS w swojej publikacji „Pokolenie gniazdowników w Polsce”, zmiany te wynikają ze zmiany priorytetów młodych ludzi, którzy najpierw skupiają się na rozwoju zawodowym, a dopiero potem decydują się na założenie rodziny.
W analizie zjawiska „gniazdownictwa” należy uwzględnić również czynniki psychologiczne i przyswojone wzorce aktywności ekonomicznej. Jak podaje GUS, prawie co szósty „gniazdownik” nie pracuje i jednocześnie mieszka z co najmniej jednym niepracującym rodzicem. Zjawisko to ma miejsce zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.
Poprzednie dane Eurostatu z 2023 roku pokazują, że średni wiek opuszczania domu rodzinnego w Unii Europejskiej (UE) w 2022 roku wynosił 26,4 lat. Jednak między krajami UE istnieje znaczna różnica w tym zakresie. W dobrze rozwiniętych krajach jak Niemcy czy Austria, odsetek „gniazdowników” wynosi odpowiednio ponad 40% i około 50%. Tymczasem, młodzi ludzie z Holandii, Szwecji i Finlandii opuszczają dom rodzicielski najszybciej (odsetek „gniazdowników” wynosi tam około 20-25%).
W krajach takich jak Chorwacja (33,4), Grecja (30,7), Bułgaria i Hiszpania (30,3), Malta (30,1) oraz Włochy (30), średnia wieku opuszczenia domu rodzinnego jest najwyższa i wynosi 30 lat lub więcej. Z kolei Finowie usamodzielniąją się najszybciej – już w wieku około 21 lat. Podobną tendencję można zaobserwować również w Szwecji (21,4) oraz Danii (21,7).