Literatura to jeden z najstarszych i najważniejszych elementów kultury. Ludzie od zawsze tworzyli opowieści, wiersze i inne utwory, by przekazywać sobie wiedzę, emocje i doświadczenia.
W ciągu wieków teoretycy wyróżnili pośród nich konkretne formy, zwane gatunkami, aby dokonywać lepszej systematyzacji tych dzieł. Istnieją ich dziesiątki, jeśli nie setki, ale w tym tekście przyjrzymy się kilku najpopularniejszym.
Długa i skłaniająca do refleksji powieść
Jednym z najstarszych i gatunków literackich jest powieść. Utwory te są długie, na ogół licząc setki stron. Ich treścią jest opowieść o życiu bohatera lub bohaterów.
Na ogół jest ona rozbudowana i wielowątkowa, zawierająca wiele pobocznych tematów. Obecny w powieści narrator zwykle opisuje nie tylko przeżycia bohaterów, ale również ich „tło”; zaczynając na pogodzie, kończąc zaś na wyglądzie mieszkania czy krajobrazu. Znane powieści to chociażby „Quo vadis”, „Zbrodnia i kara” czy też „Proces” i „Dżuma”.
Baśnie – nie tylko dla dzieci!
Baśń to krótka opowieść o niezwykłych zdarzeniach, przygodach i bohaterach. Ich pochodzenie oraz treść wiąże się z kulturą ludową oraz tradycją, w związku z czym posiadają wiele wersji, różniących się drobnymi szczegółami. Zawierają wiele elementów fantastycznych, a także pouczenie, tak zwany morał.
Obecnie baśnie są szczególnie popularne wśród dzieci, pierwotnie jednak czytywały je również osoby dorosłe. Do najbardziej znanych baśni należą „Kopciuszek”, „Jaś i Małgosia” czy „Królewna Śnieżka”.
Od Szekspira do Słowackiego – tragedie
Z kolei tragedie to utwory dramatyczne, czyli mówiąc inaczej, co do zasady przeznaczone do wystawienia w teatrze. Cechuje je tekst w postaci partii wypowiadanych przez poszczególne postacie. Wygląd bohaterów czy miejsca akcji, na ogół nie jest wyraźnie zarysowany. Najbardziej znane tragedie niewątpliwie pochodzą z dawnych wieków. Są to chociażby dzieła Szekspira, „Dziady” czy „Balladyna”.